• 11 Ocak

“Allah adın zikredelim evvelâ,

 Vâcip oldur cümle işte her kula.

Allah adın her kim ol evvel ana

Her işi âsân ede Allah ana.”

 

İlk Türkçe mevlid olan Vesîletü’n Necât’ın girişi, çocukluğumuzdan beri aşina olduğumuz ve aklımızda yer eden beyitlerdir. Peki bu beyitler kime ait biliyor musunuz? Gelin bu şairi beraber tanıyalım.

Kendisinden önce kaleme alınmış 200 civarında mevlid olduğu söylense de şüphesiz aralarında en meşhuru ve ilk kabul edileni, Süleyman Çelebi’nin kaleme aldığı   Vesîletü’n Necât’tır. Toplumun her kesiminde benzer ve içten duygular oluşturduğu için bu kadar sevilmiş ve bir gelenek başlatmıştır. Bu sebeple günümüze pek çok nüshası ulaşmıştır. Bunlardan en önemlisi 2022 yılının temmuz ayında Amerika’da Michigan Üniversitesi arşivlerinde bulunan en eski Mevlid-i Şerif nüshasıdır.

Peki kimdir bu Süleyman Çelebi? Süleyman Çelebi Bursa’da doğmuştur ve kimi kaynaklarca Osmanlı Sultanı I.Murad’ın vezirlerinden Ahmed Paşa’nın oğlu Şeyh Mahmud Efendi’nin torunudur. Dedesi Mahmut Bey ise Şeyh Edebali’nin torunudur. Çelebi unvanı onun kâmil ve arif bir kişi olmasını simgeler.

Kaynaklara göre Yıldırım Bayezid devrinde Divan-ı Hümayun imamlığı yapmış, 1400 yılında ise Bursa Ulu Camii imamlığına başlamıştır. Ulu Camii’nde imamlık yaptığı yıllarda İranlı bir vaizin Hazreti Muhammed’in diğer peygamberlerden pek de bir farkı olmadığını, peygamberlerin birbirlerinden üstünlükleri bulunmadığını söylediğini duymuş ve bu duruma içerlemiştir. Bu hadise sonucu Hazreti Muhammed’in diğer peygamberlerden farklı olduğunu anlatan bu güzide eseri yani Mevlid’i kaleme almıştır.

Eser, aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılmıştır ve tekrir, tenâsüp, cinas, tevriye, teşbih gibi birçok edebi sanat kullanılmıştır. Eser, yazıldığı günden beri Osmanlı'nın çeşitli bölgelerinde, başta Peygamber Efendimizin doğum günü olmak üzere, pek çok önemli günde okunmuş ve okutulmuştur.  Büyük bir aşk ve sevgiyle kaleme aldığı, Hazreti Peygamber’e duyduğu saygı     ve sevgi dolu sözleri barındıran bu eseri 1409 yılında tamamlamıştır ve bizlere bir miras olarak bırakmıştır. Bildiğimiz kadarıyla tek eseri Mevlid-i Şerif’tir.

1422 yılında vefat ettiği düşünülen Süleyman Çelebi’nin türbesi Bursa’da Çekirge yolu üzerinde bulunmaktadır. Eğer bir gün Bursa'ya yolunuz düşecek olursa bu büyük ve değerli zâtı ziyaret edebilirsiniz.